MİSYON
Geliştirilen bir vizyonun, toplumun/örgütün tüm üyeleri tarafından paylaşılması; açıklanarak iletilmesine bağlıdır. Açıklama,sürecin ilk aşaması vizyonun açık,somut ve özgül bir biçimde tanımlanarak açıklanabilir hale getirilmesidir. Diğer bir değişle,vizyonun üyelerin kolayca anlayabilecekleri kadar yalın,kendi rol,görev ve sorumluluklarına uygulayabilecekleri kadar işlevsel, daha geniş,daha derin,daha üst düzeyde ortak bir duygunun,düşüncenin,eylemin bir parçası olabilecekleri kadar bütüncül bir anlayışla yeniden tanımlanmasıdır.Bu tanımlama sonucunda ortaya çıkan,anlaşılan,paylaşılan sonuç, Misyondur. Vizyon peşine düşülen bir hayal; misyon ise, bu hayale kavuşmak için özelleştirilmiş ve başarılması gereken bir amaçtır ( Prof. Dr. Ömer DİNÇER, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Yayınları, 5. Baskı, İstanbul 1998, sf. 6-7-8)
Misyonun Tanımı
Misyon, kelime anlamı itibariyle, bir kişi veya topluluğun üstlendiği özel görev demektir (Dinçer, s.10). Misyon, işletmenin niçin var olduğunu ve ne yapmak istediğini göstermektedir. Her işletme yazılı olsun veya olmasın bir felsefe veya misyona sahiptir. Misyon, herhangi bir örgütün varoluş nedenidir ve onun stratejik amaçlarını nasıl gerçekleştireceğini belirleyen çerçeveyi oluşturmaktadır. Misyon, işletmenin uzun dönemli vizyonunu, ne olmak istediği ve kimlere hizmet vermek istediğine ilişkin olarak tanımlamaktadır. Misyon, işletmenin kendisini tanımlaması ile ilgilidir. İşletmenin faaliyette bulunduğu pazar, hizmetleri, fonksiyonları veya faaliyetleri bu tanımlamanın temel unsurlarını oluşturmaktadır. Tanımlanmış bir misyona sahip olan bir işletmede, çalışanlar ne için, nasıl ve ne şekilde çalışacaklarını daha iyi kavrayacaklardır. Bu da onların gelecekte yapacakları işlerde daha başarılı olmalarını sağlayacaktır. (Doğan, s.188.)
Stratejik yönetim modelinde, misyon tanımı genel bir çerçeve içinde verilmektedir. Buna göre misyon; organizasyonun ne yaptığı ve ilerde nerede olmak istediği, diğer bir değişle organizasyonun stratejik niyetidir. Şirketlerin misyonu; net, geleceğe yönelik, üst yönetimin inancını simgeleyen, ulaşılması güç ve bir slogan niteliğinde olmalı, hayali, dünyayı kurtarmaya yönelik, belirsiz ve çok uzun olmamalıdır. Misyon tanımına örnekler aşağıda görülmektedir;
"Döküman şirketi olmak " Xerox
"Uçmak ve hizmet etmek" British Airways
"Otomotiv sektöründe, pazar payı ve teknolojiyi geliştirerek Avrupa’da ilk üç sırada yer almak"
" Türkiye’nin en büyük otomobil üreticisi olmak"
Misyon belirlenirken şirketler kendi kendilerini sorgulamalıdırlar, bunun için de aşağıdaki sorulara cevap verilmesi gerekir;
- Müşterilerimiz kimlerdir, ve bizden ne beklemektedirler?
- Kuvvetli ve zayıf yönlerimiz nelerdir?
- İçinde bulunduğumuz pazarın durumu nedir?
- Pazar içinde nerede bulunmak istiyoruz?
- Rakiplerimiz pazar içinde nerede bulunuyorlar?
Misyon, bir organizasyonun var olma nedeni, tanımı, karakteristikleri olarak açıklanmaktadır. Diğer bir deyişle, bir kuruluşu, benzerlerinden ayırt eden bir ifadedir. Örneğin bir tıp okulunun misyonu, "iyi doktorlar yetiştirmek" olabilir. Kar amacı güden bir kuruluş için misyon, "hissedarlar için karlılığı artırmak" olabilir. İlk bakışta misyon ile hedeflerin üst üste geldiği düşünülebilir, fakat bir organizasyonun misyonu, hedeflerinden farklıdır. Misyon organizasyonun varolma nedeni olurken, ilk hedefler, başarmak istenilen amaçlardır ve genellikle sayısal olarak ifade edilirler. Misyon ise daha çok kavramsaldır.
Misyonun Özellikleri
Misyon ifadeleri organizasyonun varolma sebebini tanımlamalı ve dört temel - Biz kimiz, ne yapmaktayız, kimin için yapmaktayız ve niçin yapmaktayız?- soruya cevap üretmelidir. (sba.com, 1998:2) Etkin bir misyon ifadesi spesifik, ulaşılabilir ve motive edici niteliklere sahip olmalıdır. Yalın ve kısa, akılda kalıcı bir ifade olarak formüle edilmelidir. Böylece kimin ve neyin önemli olduğu konusunda net bir mesajın organizasyona iletilmesi mümkün olmaktadır. Misyonun başarılı şekilde gerçekleştirilmesi tüm organizasyona yayılımının sağlanmasına bağlıdır. (Babich,1995:3)
Organizasyonun hedefleri ve amaçları, onun misyonunda açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir. Geleneksel şirketler misyonlarını ürettikleri ürüne göre ya da kullandıkları teknolojiye göre tanımlarlar. “Misyonumuz telefon üretimi yapmaktır”,”misyonumuz kimyasal işlemler yapmaktır” gibi. Ama günümüzde bu ifade tarzları kullanılmamaktadır, bunun yerine misyonda müşteri gereksinimlerine cevap verecek olan ifadeler kullanılır.”misyonumuz iletişim aracı üretmektir” gibi. Şirket hedeflerini çok genel yada çok dar ifadelerle açıklamamalıdır. Kurşun kalem üretimi yapan bir firmanın misyonunu “iletişim aracı üretmek” şeklinde açıklaması çok genel bir ifadedir. Hedefler ölçülebilir,zamana bağlı ve somut olmalıdır, buna bağlı olarak misyonun da spesifik ve somut olması, şirketin hedeflerinin daha iyi anlaşılmasını ve benimsenmesini sağlar.
Misyon örgüte özgüdür ve özeldir. Firmada çalışanların hepsiyle ilgilidir. Misyon uzun dönemli bir amaçtır. Paylaşılan ortak değer ve inançlardır. Misyon hiçbir zaman ortadan kalkmaz ve ulaşılamaz. Misyon işletmenin içine değil dışına yöneliktir. Örgüt misyonu nicelikle ilgili değil, nitelikle ilgili bir değerdir. (Prof. Dr. Ömer DİNÇER, Yahya FİDAN, İşletme Yönetimine Giriş (İz Yayınları, İstanbul 1995), sf. 43
Misyonun Kapsamı
Hedef kitle ve piyasa coğrafik alanda değerlendirme, büyüme, karlılık ve süreklilik konusundaki düşünceleri, işletmenin genel felsefesi ve iş yapma felsefesi, genel olarak vermek istediği imaj, işletmenin kendisinin nasıl gördüğü kullanılacak temel teknolojiler, hangi müşteri kitlesi ve pazara hizmet sunulacağı.
İşletmelerin bu hususları içeren bir açıklama yapmaları ayrıca bunu yazılı hale getirerek, başta kendi personeli olmak üzere tüm ilgililere dağıtmalarına gerek vardır. Bunun nedenleri:
· Misyon açıklaması işletmelerin toplumdaki imajını belirlemektedir.
· Varlık nedenini yazılı hale getirerek açıklayan bir işletmenin tüm personeli neyi neden yaptıklarını daha iyi anlamakta, insiyatif kullanabilmekte ve kendi kişisel yeteneklerini işletmeye nasıl katkıda bulunabileceğine daha iyi karar verebilmektedir.
· Misyon açıklandığı ve özellikle üst kademe yönetim tarafından benimsendiği durumlarda işletmelerin gereksiz büyümeleri ve ilgisiz sektörlere girmeleri önlenmektedir.
· Misyon açıklamaları motivasyon ve ekip çalışmasına ortam hazırlar.
Bir misyonun en önemli fonksiyonu işletmedeki tüm çalışanlara ortak bir istikamet vermesidir. İşletme herkese gurur verecek hangi işi yapmaktadır? Faaliyete geçildikten on veya yirmi yıl sonra, geriye bakıldığı zaman, üyelerde en büyük doyumu sağlayacak değer nedir? gibi sorulara cevap verilerek ortaya konulacak ve gurur kaynağı olacak bir değer, örgütün misyonunu oluşturur. Hizmet yönelişi olmak, üretim yönelişi olmak, maliyet yönelişi olmak, kalite yönelişi olmak vs birer misyon alanlarıdır. Misyon alanları içinde ele alınabilecek bazı değerler şunlardır;
İnsanların insan olarak önemli olma inancı, en iyi olma inancı, işin en iyi şekilde yapılabilmesi için ayrıntılarında önemli olduğu inancı.
Misyonu Etkileyen Faktörler
Misyonun İçsel Faktörleri
-
Yönetim etkinliği
-
Strateji
-
Örgüt yapısı
-
Yönetim etkinliği
-
Merkez otorite
(Thomas J. Peters , Robert H. Waterman Jr., Yönetme ve Yükselme Sanatı Mükemmeli Arayış, Altın Kitaplar Yayınevi, sf. 7-8 / 46-47-48)
Özerk ve girişimcilik, müşteriye yakın olmak, Pazar odaklığı, kalitede öncü olmak.
Misyon Süreci
Misyonun ortaya konulmasında,vizyonun geliştirilmesine benzer bir sürecin izlenmesi önerilebilir.Sürecin,aşağıdaki adımlarda açıklamak olasıdır:
a) Ben düşüncesinden,biz düşüncesine ulaşmak.Misyonu ortaya koymanın ilk adımıdır.
b) Bugünkü ve gelecekteki “biz”i tanımlama-liderin bugün var olan ve gelecekteki var olması istenilen haliyle toplumunu/örgütünü ifade etmesidir.Bu ifade “ Biz kimiz? “ “Neyiz?” “Ne yapıyoruz” “En yeterli,en iddialı olduğumuz alan nedir?” sorularına verilen yanıtlarla açıklanmalıdır.
c) Gelecekteki “ biz” in nasıl başarılacağını açıklama,çekirdek misyonda tanımlanan stratejik amaçlara ulaşmada,daha özel hedefler ortaya koymayı ifade etmektedir.Bu da toplumun/örgütün çekirdek misyonunun gerçekleştirilmesinde kritik rol oynayacak önemli ve öncelikli alanları belirlemeyi,bu alanlarla ilgili hedeflere dönüştürmeyi gerektirir.Çoğu kez bu alanlar,toplumu ya da örgütü ayakta tutar,varlığını sürdürmesine en önemli katkıyı sağlar.
d) Gelecekteki bizin başarılması için içsel gelişme stratejileri belirleme,gelişme stratejilerinin belirlenmesinde öncelikler toplumun/örgütün yetersiz,sorunlu alanlarına verilmelidir.
Hemen her toplumda her örgütte yetersiz,sorunlu misyona engel oluşturan alanlar olabilir.
Bu aşamaların sonunda,yukarıda verilen 4 adım bütünleştirilerek;ortaya kapsamlı misyon konulabilir.
Vizyon ve Misyon Kavramları Arasındaki Farklılıklar
Anlamları en çok karıştırılan kavramlardan ikisi misyon ve vizyon kavramlarıdır. Gerçekte bu iki kavram birbirinden çok farklı anlamlar taşır.(Dinçer, s. 9.) Bir işletmenin vizyonu ve misyonu aynı ya da benzer olabilmektedir. Ancak, vizyon ve misyon tam anlamıyla benzer kavramlar değildir. Vizyon, gelecekte, şimdi varolan konumdan daha iyi bir konumu anlatırken; misyon, şu andaki durumu anlatmaktadır. Bir vizyon başarıldığında, yeni bir vizyon geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Bir misyonsa uzun süreler aynı kalabilecektir. Vizyon, kuruluşlardaki insanları geleceğe yönlendirmekte tek başına yeterli olmamaktadır. İnsanların amacı ya da misyonu anlamaları gerekmektedir. Misyon, “varoluş nedenini açıklayan, amacı net bir şekilde ortaya koyan bir ifadedir” ve “niçin?” sorusuna cevap vermektedir.
Vizyon, işletme amaçları ile çok yakından ilişkilidir. Misyon ise davranış biçimi ile ilgilidir. Vizyon, bir gelecek görüşünün yanında, işletmeyi ve onun faaliyette bulunmasını sağlayan kişilerin hislerini de ifade etmektedir. İşletmenin niçin var olduğu ve ne yapmayı tasarladığının en sade ifadesi ise “misyon”dur. “Misyon”un insan tarafı ve dünyada misyonlar arasındaki farklılıklar “vizyon” olarak adlandırılacaktır. Öyle ise, vizyon olmadan misyon olmaz; misyon olmadan da gerçekleştirilmesi öngörülen hedefe yani vizyona ulaşılamaz.
